Hình ảnh một con cừu hoạt hình dễ thương, mặc áo choàng, đứng giữa một khung hình màu đỏ chủ đạo, có thể xa lạ với nhiều người. Nhưng với những người dành thường xuyên dành thời gian để tìm cho mình một tựa game indie hay, chắc hẳn sẽ dễ dàng nhận ra. Cult of the Lamb – tựa game thuộc thể loại Rogue-like và Quản lý căn cứ, được ra mắt năm 2022 và gần như ngay lập tức gây tiếng vang trong cộng đồng.

Dù biết đến nó từ ngày ra mắt, nhưng vì nhiều lý do, đến tháng trước (tháng 6/2025) tôi mới bắt đầu chơi. Lúc đầu tôi cũng chỉ định thử tí cho biết, vì rogue like không phải sở thích của tôi, mà ngờ đâu trò này nó cuốn không tả được. Chơi nghiện lúc nào không hay. Nó sướng mắt, nó đã tay, nó khác biệt. Nó vừa dễ thương mà cũng vừa ghê rợn, nó vừa khó lại vừa dễ… Chính những yếu tố này đã làm tiền đề để giữ tôi ở lại, nắm được cơ chế, hiểu cốt truyện, chơi hết trò chơi, và lờ mờ nhận ra được cả một hệ thống tư tưởng triết học đằng sau.

Review game này trong một bài blog là quá dài, vì vậy tôi sẽ tách làm 2 phần riêng biệt:

• Phần 1: Cult of the Lamb: Hành Trình Của Kẻ Được Chọn
• Phần 2: Cult of the Lamb: Khi Game Là Bài Học Về Quyền Lực & Đạo đức

Từ cá thể cuối cùng của giống loài…

Cult of the Lamb đưa ta đến một vùng đất u ám, được gọi là Vùng đất của Tín Ngưỡng Cổ Xưa (Land of the Old Faith). Nơi đây bao trùm bởi sự sợ hãi, tôn thờ các nghi lễ cổ xưa, hòa quyện với vẻ đẹp tự nhiên hoang dã. Các khu vực đều mang một nét đặc trưng riêng: từ Rừng Rậm (Darkwood) đầy cây cối và bóng tối, Đầm Lầy (Anura) với sự mục nát, Vực Sâu (Anchordeep) lạnh lẽo của đại dương, đến Cái Nôi Tơ Lụa (Silk Cradle) đầy rẫy những cạm bẫy nham hiểm.

Vùng đất này tồn tại các sinh vật kỳ lạ và thần bí, biết suy nghĩ và lao động như con người. Cai trị chúng là Bốn Vị Giám Mục (The Four Bishops of the Old Faith). Họ là những vị thần tàn bạo, mỗi người thống trị một vùng đất và đại diện cho một khía cạnh của sự hủy diệt và kiểm soát:

1. Leshy cai trị Darkwood: Giám mục của sự hỗn loạn và tăng trưởng quá mức trong rừng.
2. Heket cai trị Anura: Giám mục của bệnh tật và cái chết thối rữa.
3. Kallamar cai trị Anchordeep: Giám mục của nỗi sợ hãi và sự tuyệt vọng dưới đáy biển.
4. Shamura cai trị Silk Cradle: Giám mục của những bí mật và sự lừa dối.

Rất lâu trước đây, bốn Vị Giám Mục này đã từng tôn thờ một đồng minh khác. Vị Giám Mục thứ 5 – Narinder cai trị Realm of Death – Giám mục của cái chết và sự kết thúc – là người mạnh mẽ nhất và được các Giám Mục khác cùng thờ phụng.

Tuy nhiên, Narinder không bằng lòng với vai trò Giám Mục của mình, hắn đã cố gắng mở khóa một sức mạnh tối thượng. Lo sợ trước tham vọng và sức mạnh không thể kiểm soát của hắn, Bốn Vị Giám Mục đã nổi dậy chống lại hắn. Sau nhiều trận chiến, họ đã đánh bại và xiềng xích Narinder trong ngục tù sâu thẳm, sau đó chia nhau cai trị Land of the Old Faith, thiết lập một trật tự mới dựa trên sự sợ hãi và hiến tế để duy trì quyền lực của mình. Máu, dịch bệnh, cái chết, hiến tế, thờ phụng … dần trở nên phổ biến.

Thời gian trôi qua, một lời tiên tri cổ được Shamura phát hiện:

Praise the Lamb, conduit to great power, promised liberator of the One Who Waits below.

Yet sacrificial beast, take heed; for a Crown cannot sit upon two brows.

(Tạm dịch:
Vinh danh Cừu, luồng sức mạnh vĩ đại, Kẻ Chờ Đợi được giải thoát bởi ngươi.

Vật hiến tế, hãy ghi lòng lời dạy; Vương miện này, chẳng đủ cho hai người.

Để ngăn chặn lời tiên tri về con Cừu trở thành hiện thực, Bốn Vị Giám Mục đã ra lệnh săn lùng và tiêu diệt toàn bộ loài cừu trên khắp vùng đất.

Tựa game bắt đầu với cảnh con Cừu cuối cùng của giống loài chuẩn bị lên đài xử tử. Tình cờ thay, nó lại là nhân vật mà chúng ta điều khiển. Để dễ viết bài, tôi xin phép đặt tên con Cừu này là Lamb (vì nó là con cuối cùng rồi nên gọi thế này cũng đủ phân biệt nhỉ?).

…đến Lãnh tụ vĩ đại của giáo phái

Sự thật là nó vừa bị chém đầu. Tuy nhiên, vì một lý do nào đó mà nó không chết. The One Who Waits a.k.a Narinder lúc này vẫn đang bị xiềng xích, đã sử dụng sức mạnh thần thánh của hắn để cứu Lamb một mạng. Hắn đưa ra một lời đề nghị khiến Lamb không thể từ chối: Hoặc là chết tại đây, hoặc là sử dụng sức mạnh hắn ban cho để lập một giáo phái nhân danh hắn, thực hiện lời thề: tiêu diệt Bốn Vị Giám Mục và giải thoát cho hắn khỏi xiềng xích.

Để tiếp tục sống, Lamb nghe theo đề nghị thứ hai, và được ban cho the Red Crown – chiếc vương miện chứa đựng sức mạnh của Narinder. Tiếp theo, nó thức tỉnh tại nơi bị xử tử. Nhờ sức mạnh của Red Crown, Lamb đã tàn sát toàn bộ những kẻ đã bắt nó. Lamb sau đó được đưa đến một khu vực hoang tàn, tàn tích của một ngôi đền cổ. Tại đây, nó gặp được Ratau – một sinh vật bí ẩn, tự xưng là người tiên nhiệm của Lamb. Dưới sự hướng dẫn của Ratau, Lamb bắt đầu những bước đầu tiên trên con đường trở thành Lãnh Tụ Giáo Phái.

Nhiệm vụ đầu tiên là chiêu mộ tín đồ. Lamb dấn thân vào những cuộc Crusades đầu tiên ở Darkwood, chiến đấu với các sinh vật thù địch và giải cứu những linh hồn vô tội. Những sinh vật này sau đó được Lamb cảm hóa, biến thành những Tín Đồ đầu tiên của giáo phái.

Quay trở về căn cứ, Lamb bắt đầu xây dựng giáo phái của mình. Các tín đồ được giao nhiệm vụ khai thác tài nguyên (gỗ, đá, vàng), xây dựng nhà ở, nấu ăn và dọn dẹp. Lamb phải đảm bảo các nhu cầu cơ bản của tín đồ như lương thực, vệ sinh và chỗ ngủ để duy trì Lòng Trung Thành và Đức Tin của chúng. Mỗi ngày, Lamb sẽ thực hiện các bài Thuyết giảng tại Temple để củng cố niềm tin và thu thập Devotion – điểm sùng bái cần thiết để mở khóa các công trình và nâng cấp mới.

Khi giáo phái phát triển và có đủ Commandment Stones (Giáo Lệnh Thạch), Lamb ban hành các Học Thuyết mới, định hình các quy tắc đạo đức và lối sống của giáo phái, đồng thời mở khóa các Nghi Lễ mạnh mẽ. Các nghi lễ này mang lại những lợi ích to lớn, từ tăng vàng, tăng lòng trung thành, cho đến việc hiến tế tín đồ để đạt được sức mạnh hoặc giải quyết các vấn đề cấp bách.

Với một giáo phái ngày càng lớn mạnh, Lamb tiếp tục những cuộc Crusades sâu hơn vào vương quốc của từng Giám Mục. Mỗi khi một trong Bốn Vị Giám Mục bị đánh bại (Leshy, Heket, Kallamar, Shamura), một sợi xích giam cầm The One Who Waits sẽ bị phá vỡ, đưa hắn đến gần hơn với sự tự do. Trong suốt hành trình này, Lamb thường xuyên nhận được những lời nhắn nhủ, cảnh báo hoặc chế nhạo từ Bốn Vị Giám Mục còn sống và cả những lời thúc giục từ The One Who Waits, kẻ luôn mong ngóng ngày được giải thoát hoàn toàn.

Khi Leshy của Darkwood, Heket của Anura, Kallamar của Anchordeep lần lượt ngã xuống, sợi xích trói buộc The One Who Waits càng được nới lỏng. Sau mỗi chiến thắng, Lamb không chỉ thu thập được sức mạnh mới, mà còn hé mở thêm những bí mật về quá khứ của các vị thần và tham vọng của The One Who Waits. Trong cuộc đối đầu với Shamura ở Silk Cradle, Lamb đã được nghe kể về tham vọng không đáy của Narinder, về việc hắn muốn kiểm soát một sức mạnh tuyệt đối, buộc các Giám Mục khác phải phản bội và giam cầm hắn để bảo vệ thế giới. Shamura cũng cảnh báo Lamb rằng khi tất cả các Giám Mục đã chết, Narinder sẽ không chỉ được giải thoát mà còn tìm cách chiếm lại Red Crown và quyền năng từ chính Lamb.

Cánh cổng cuối cùng dẫn đến vương quốc của The One Who Waits mở ra. Narinder yêu cầu Lamb đến để trả lại Red Crown và tự hiến tế, hoàn tất lời tiên tri và cho phép hắn trở lại vị trí Chúa tể tối cao.

Giờ đây, Lamb đứng trước một lựa chọn định mệnh:

• Hy sinh bản thân: Nếu Lamb chấp nhận, Narinder sẽ được giải thoát hoàn toàn, lấy lại Red Crown và quyền năng của mình. Hắn sẽ hành hạ và kết liễu Lamb, trở thành vị thần cai trị thế giới theo ý muốn của riêng mình. Trò chơi kết thúc với sự thống trị tuyệt đối của Narinder.
• Từ chối hiến tế: Nếu Lamb từ chối, một trận chiến cuối cùng và khốc liệt sẽ nổ ra. Lamb phải đối mặt với những tay sai của Narinder (Baal và Aym), và sau đó là chính Narinder. Kể cả khi bị đánh bại lần đầu, Narinder vẫn không bỏ cuộc, kéo Lamb vào một cảnh giới địa ngục để tiếp tục chiến đấu.

Lamb đã chọn tiếp tục chiến đấu chống lại Narinder, khiến hắn bại trận và bị tước bỏ mọi quyền năng và biến thành một sinh vật yếu ớt, giống như một Tín Đồ bình thường, mang tên là Narinder. Lúc này, Lamb lại đứng trước một lựa chọn cuối cùng nữa: tha mạng cho Narinder và đưa hắn về giáo phái như một Tín Đồ bất tử, hoặc kết liễu hắn vĩnh viễn. Dù lựa chọn nào, Lamb cũng đã giải cứu các Tín Đồ yêu dấu và trở về giáo phái của mình, chấm dứt cuộc hành trình đầy chông gai.