Pokémon Legends: Z-A ra mắt sau thời gian chờ đợi dài đằng đẵng. Tôi cũng vừa mới hoàn thành cốt truyện chính được 1 ngày, đang trong giai đoạn postgame, nhưng cũng đủ để có cái nhìn chủ quan và đưa ra những nhận xét cho tựa game mới nhất của nhà GameFreak.
Sơ lược về tựa game
Pokémon Legends: Z-A là tựa game thứ hai thuộc dòng Pokémon Legends – một nhánh phát triển song song với các game core series (như D/P/Pt, X/Y…). Dòng game này vẫn đưa chúng ta vào cùng một thế giới, với những sự kiện quen thuộc trong core series, nhưng mang đến một lối chơi hoàn toàn khác biệt. Tiền bối của nó, PL: Arceus, đã gặt hái được những thành công đáng kể và nhận về nhiều đánh giá tích cực từ cộng đồng nhờ vào cơ chế gameplay đổi mới táo bạo.
PL: Z-A đưa người chơi đến thành phố Lumiose của vùng Kalos, 5 năm sau thảm họa kinh hoàng do Team Flare (đứng đầu là Lysandre) gây ra trong Pokémon X/Y. Hiện tại, thành phố Lumiose tráng lệ đang trong công cuộc Tái thiết đô thị với kỳ vọng tạo ra một không gian nơi con người và Pokémon hoang dã có thể chung sống hài hòa hơn. Tuy nhiên, quá trình này gặp phải thử thách lớn: Một số Pokémon đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi năng lượng Mega phát ra từ Tháp Prism. Chúng phải chịu đau đớn, dẫn đến hiện tượng Tiến hóa Mega mất kiểm soát (tạm gọi là Tiến hóa Đột biến). Chính những Pokémon đang bị Tiến hóa Đột biến này đã và đang gây ra sự tàn phá tại Lumiose, đe dọa trực tiếp đến nỗ lực tái thiết của thành phố.
Bạn sẽ vào vai một vị khách du lịch từ phương xa đến Lumiose. Nhiệm vụ chính của bạn là xoa dịu những Pokémon bị ảnh hưởng, ngăn chặn thảm họa có nguy cơ lặp lại như 5 năm về trước, đồng thời điều tra nguyên nhân của hiện tượng Tiến hóa Mega bất thường này. Để hoàn thành sứ mệnh đó, bạn cần phải trở thành người điều khiển Tiến hóa Mega mạnh nhất.
Cốt Truyện Xuất Sắc Nhất Của Dòng Pokémon Từ Trước Đến Nay!
Lời khen đầu tiên và lớn nhất chắc chắn phải dành cho cốt truyện của Pokémon Legends: Z-A. Lần này, kịch bản được viết một cách rất chỉn chu và sâu sắc, không còn mang cảm giác quá “trẻ con” như một số phần trước.
Sự chỉn chu này đến từ nhiều yếu tố. Đầu tiên, thay vì bắt người chơi lang thang khắp vùng đất rộng lớn, PL: Z-A đã tập trung hoàn toàn trong phạm vi một thành phố là Lumiose. Nhờ sự tập trung này, các chi tiết trong từng ngóc ngách được thể hiện một cách rất sống động, thông qua hệ thống nhiệm vụ phụ và cốt truyện chính, khiến cho thành phố và các NPC trở nên có hồn và chân thực hơn rất nhiều.

Thứ hai, hệ thống chu kỳ Ngày-Đêm của game đã góp phần tạo ra một nhịp chơi hợp lý. Ban ngày, người chơi dành thời gian khám phá và làm nhiệm vụ cốt truyện; ban đêm là lúc tham gia chiến đấu để leo Rank. Nhịp độ đan xen này giúp việc tiếp nhận cốt truyện có những khoảng nghỉ phù hợp để nhường chỗ cho gameplay, tránh gây nhàm chán. Đặc biệt, các sự kiện cốt truyện chính lại liên hệ mật thiết với tiến trình leo Rank của người chơi, khiến cho quá trình kể chuyện luôn hấp dẫn và có động lực rõ ràng.

Thứ ba, và cũng là điểm đáng quý nhất, là việc game không loại bỏ những gì đã diễn ra trong quá khứ. PL: Z-A đã kể tiếp những câu chuyện còn đang dang dở: về hành trình tưởng như vĩnh cửu của AZ, về sự chuộc tội và số phận của Lysandre cùng các thành viên Team Flare, hay câu chuyện về những người bạn thân và đối thủ trên con đường chinh phục Rank A của giải đấu Z-A Royale. Ngay cả những nhân vật đã từng xuất hiện trong các phần game trước cũng có sự liên hệ nhỏ trong cốt truyện, mở ra nhiều chi tiết thú vị mà cộng đồng có thể ngồi lại “nhặt trứng” sau này. Với tất cả những yếu tố đó, có thể nói lore của vùng Kalos gần như đã được hoàn tất một cách trọn vẹn, chỉ còn chờ đợi những tiến trình trong tương lai mà thôi.

MEGA EVOLUTION trở lại! Game Mechanic được nâng tầm
Có ai mà không mê tiến hóa Mega cơ chứ. Khỏi phải nói, đây chắc chắn là mechanic đặc biệt và được yêu quý nhất của toàn bộ dòng game Pokémon. Bên cạnh đó, PL: Z-A còn đem đến cho chúng ta những cơ chế mới ở cả khía cạnh Combat lẫn khía cạnh Exploration.
Về Cơ Chế Chiến Đấu (Combat)
Tiến hóa Mega trở lại và đóng một vai trò then chốt xuyên suốt toàn bộ trò chơi, đi kèm với cơ chế chiêu thức mới mang tên Plus Move.
- Pokémon đã Tiến hóa Mega luôn sử dụng Plus Move.
- Các Pokémon thường cũng có thể kích hoạt Plus Move, dù phải tiêu hao một phần thanh năng lượng Mega.
- Tác dụng của Plus Move là khuếch đại sức mạnh cho các chiêu thức tấn công hoặc kéo dài thời gian hiệu quả của các chiêu thức hỗ trợ/hiệu ứng.
(Tôi cũng không rõ tại sao họ đặt tên là Plus Move, phải chăng vì họ cài nút kích hoạt là dấu cộng (+) trên bộ điều khiển nên tiện đặt tên luôn? Cá nhân tôi thấy tên “Mega Move” sẽ hợp lý hơn chứ nhỉ?)

Tiếp theo là sự xuất hiện lần đầu của cơ chế Semi-Realtime Combat. Cá nhân tôi cực kỳ thích cơ chế này, vì nó mang lại cho tôi cảm giác chiến đấu trên sàn đấu y hệt như những gì tôi đã từng tưởng tượng. Cụ thể:
- Game loại bỏ hoàn toàn cơ chế đánh theo lượt (Turn-base) truyền thống, thay thế điểm PP bằng hệ thống Thời gian hồi chiêu (Cooldown).
- Cho phép trainer cất Pokémon vào bóng để né đòn hoặc tránh chiêu thức tức thời.
- Yêu cầu trainer định vị và né đòn bằng cách trực tiếp dẫn dắt Pokémon của mình di chuyển xung quanh sàn đấu.
- Các chiêu thức được phân loại rõ ràng thành đòn đánh xa và đòn đánh gần.
- Các chiêu thức tưởng chừng như vô dụng trong game thì nay rất bá đạo, ví dụ điển hình là Teleport, dùng né chiêu thì đỉnh chóp luôn. Thêm cả mấy chiêu cắn trộm như U-turn, Volt Switch cũng lên tầm cao mới, khi cắn 1 cái tốc biến ngay về bên trainer, né hết đòn.
- Đặc biệt, các Pokémon hệ Tiên (Fairy), Tâm linh (Psychic) và Ma (Ghost) chúng nó bay lượn và chiến đấu trên không như phim chưởng vậy.

Về Exploration
Một cải tiến đáng giá về trải nghiệm khám phá là việc loại bỏ hoàn toàn cơ chế HM/Slave (Pokémon chuyên dùng để phá chướng ngại vật), vốn là một điểm gây bất tiện trong các tựa game Pokémon trước đây, bao gồm cả PL: Arceus. Giờ đây, người chơi có thể sử dụng các chiêu thức tấn công thông thường để phá hủy chướng ngại vật. Cụ thể, để phá một tảng đá chặn đường, thay vì bắt buộc phải dùng một chiêu thức nhất định (như Rock Smash), bạn chỉ cần dùng một chiêu vật lý có chỉ số sức mạnh trên 80 (ví dụ: Liquidation, Drill Run, Brave Bird…) là có thể dọn đường. Thay đổi này không chỉ giúp giải phóng các ô chiêu thức (move slot) của Pokémon mà còn làm cho quá trình di chuyển và khám phá trở nên mượt mà và hợp lý hơn rất nhiều.

Z-A Royale aka Giải thi đấu toàn thành phố được thiết kế như một cơ chế vòng lặp thăng tiến (progression loop) đầy thú vị, tạo động lực lớn cho người chơi. Cơ chế này cho phép người chơi chiến đấu, tích điểm để nhận vé và thách đấu thăng hạng, thay thế cho vòng lặp nhàm chán là các trận đấu lặp đi lặp lại với Elite 4 ở phần hậu kỳ (postgame). Mỗi lần tham gia Z-A Royale là một trải nghiệm mới mẻ và hoàn toàn tự do: người chơi có thể thi đấu khi rảnh rỗi, hoặc chán thì tạm dừng, rời khỏi Battle Zone. Các trận đấu thăng hạng Z-A Royale có tính chất tương tự như các thử thách Gym, nhưng rõ ràng cách dẫn dắt thú vị và hợp lý hơn nhiều.

Còn những cơ chế khác, như Stealth catching (rình ném bóng bắt luôn mà không cần combat), Alpha Pokémon, Side Mission, Research… thì các phần trước đã có rồi, chúng ta không cần nhắc lại nữa.
Đồ họa và thiết kế
Tiếp theo là yếu tố thường gây ra nhiều tranh cãi trong cộng đồng. Mỗi người chơi sẽ có một quan điểm riêng, và ở đây tôi sẽ không cố gắng chứng minh điều gì cả, chỉ đơn thuần nêu ra suy nghĩ và đánh giá cá nhân của mình.
Về đồ họa của game
Pokémon chưa bao giờ coi yếu tố đồ họa là điểm mạnh cốt lõi khi phát triển game, nên việc nhà phát triển đầu tư đồ họa một cách có chừng mực là một kế hoạch hoàn toàn sáng suốt. Công bằng mà nói, đồ họa của Legends: Z-A không hề tệ. Điểm trừ thì ừ, mô hình của các tòa nhà trong thành phố dẹp lép, và lặp lại nhiều. Nhưng bù lại là animation của các Pokémon. Cách di chuyển của từng loài được xây dựng rất mượt mà và hợp lý theo đặc trưng sinh học của chúng. Cách chúng ra đòn cũng rất sống động và mãn nhãn.
Đánh đổi những tòa nhà bối cảnh thành phố, GameFreak tập trung vào việc tối ưu hóa game để có thể chạy mượt mà trên cả những chiếc máy Switch đời đầu, vốn đã có tuổi đời gần 10 năm, và họ đã làm rất tốt. Vì vậy, càng không có lý do gì để họ phải đầu tư đồ họa một cách quá hoành tráng. Ý tôi là, đồ họa không phải là thước đo duy nhất cho sự thành công của một tựa game. Nếu đặt yếu tố đồ họa lên làm điểm mạnh hàng đầu, thì vô hình trung sẽ đẩy đội ngũ phát triển của họ vào một vòng xoáy công nghệ tốn kém và có thể làm lu mờ những yếu tố quan trọng khác như gameplay, cốt truyện, characteristic của nhân vật hay Pokésmon…
Về thiết kế của Pokémon
Việc chê một loài Pokémon có thiết kế xấu, sau đó cho rằng artist bị lười, hết ý tưởng theo tôi là một chuyện rất kém duyên. Nó thực sự không đáng để làm một điểm trừ cho dòng game đã tồn tại 30 năm nay. Phần này tôi sẽ hơi “nâng cao quan điểm” một chút.
Thiết kế “xấu có chủ đích” chứ không phải “muốn nó đẹp nhưng lỡ tay bị xấu”
Tôi tin rằng, các thiết kế Pokémon “xấu” là xấu có chủ đích, chứ không phải do nhà thiết kế muốn nó đẹp mà lỡ tay làm hỏng. Thế giới Pokémon được xây dựng dựa trên sự kết hợp của thế giới động vật và sự vật, vì vậy, “đa dạng sinh học” chính là nguyên tắc cốt lõi của toàn bộ nhượng quyền thương mại này. Khi sự đa dạng đó còn được duy trì, thương hiệu Pokémon không thể chết.
Một con Pokémon được thiết kế xấu là bởi người thiết kế muốn nó xấu. Sự “xấu” đó mới lột tả được đúng bản chất, đặc tính và hệ sinh thái giống loài của nó.
Vậy tại sao lại phải tạo ra một Pokémon xấu? Chính là để phục vụ cho sự đa dạng sinh học. Nếu bạn quan sát thế giới thực, không phải loài vật nào cũng xinh đẹp, đáng yêu hay ngầu lòi như thú cưng nhà bạn. Hãy nhìn ra thế giới động vật hoang dã mà xem: ngay cả một con dơi, một con nhện, hay một con cá mặt quỷ cũng đủ khiến bạn rùng mình. Tương tự, một Pokémon đại diện cho bãi rác hay một vật thể kỳ quái thì cũng không thể nào có thiết kế long lanh, hào nhoáng được.
Nếu chỉ thiết kế khoảng 100 hay 200 loài, thì việc duy trì sự đẹp mắt và không trùng lặp là khả thi. Nhưng khi đã có hơn 1.000 loài với hàng nghìn concept khác nhau, việc cố gắng duy trì thiết kế “đẹp, cool ngầu” cho tất cả sẽ trở nên phản tác dụng. Bởi lẽ, trong một thế giới mà ai cũng xinh đẹp, thì chẳng có ai thực sự xinh đẹp nữa.
Thiết kế đặc điểm rất tinh tế, chứ không phải làm cho xong
Sau khi trình làng, Mega Dragonite đã trở thành tâm điểm của làn sóng chỉ trích. Rất nhiều người chê bai rằng Game Freak đã quá lười biếng, chỉ đơn giản là “gắn cánh to hơn và thêm viên ngọc vào đuôi là xong.” Họ kỳ vọng một thiết kế phải ngầu hơn, phải có móng vuốt sắc bén, nanh rồng hung dữ… như ở dưới

Nhưng nếu bạn dành chút thời gian tìm hiểu về loài Dragonite thông qua mô tả từ Pokédex hay các tập phim hoạt hình, bạn sẽ đi đến cùng một kết luận: Dragonite là loài Pokémon cực kỳ nhân hậu và thông minh gần như con người. Chúng sẽ ngay lập tức giúp đỡ nếu phát hiện con người gặp nạn. Về thể chất, chúng vô cùng mạnh mẽ, với đôi cánh nhỏ bé nhưng có thể giúp chúng bay quanh Trái Đất chỉ trong 16 giờ.
Theo cốt truyện từ Pokémon X/Y, Tiến hóa Mega là quá trình khuếch đại sức mạnh “tiềm ẩn” và “bản chất cốt lõi” của loài Pokémon đó, thông qua kết nối cảm xúc mãnh liệt với con người mà chúng tin tưởng.

Như vậy, Mega Dragonite phải trở nên thông minh hơn, nhân hậu hơn, và bay nhanh hơn nữa. Điều này được thể hiện một cách tinh tế:
- Đôi cánh thiên thần: Đôi cánh được đính trên đầu và to hơn, tượng trưng cho tốc độ vượt trội và sự nhân hậu. Thiết kế này có thể đã lấy cảm hứng từ Hermes—sứ giả của các vị thần—điều này hoàn toàn hợp lý với hình ảnh Dragonite vốn đã quá nổi tiếng với vai trò đưa thư.
- Viên ngọc trở lại: Viên ngọc vốn đã biến mất khi Dragonite hấp thụ năng lượng từ nó để tiến hóa từ Dragonair, giờ đây quay trở lại ở phần đuôi. Đây là dấu hiệu của việc năng lượng Mega đã giải phóng sức mạnh tiềm ẩn, mang lại vẻ ngoài hoàn chỉnh.

Tóm lại, mọi sức mạnh tiềm ẩn và bản chất cốt lõi của Dragonite đều đã được thể hiện một cách rất tinh tế. Bé Dragonite vẫn đáng yêu và đẹp, chẳng qua là không đẹp theo mong muốn của những người chưa thực sự hiểu về bản chất của loài Pokémon này mà thôi.
Nếu bạn thấy một Pokémon có ngoại hình xấu, thì đúng là nó xấu. Nhưng nếu bạn tìm hiểu thêm về concept thiết kế của nó, tôi tin bạn sẽ vui vẻ và chấp nhận sự xấu xí của nó.
Tổng kết
Pokémon Legends: Z-A đã mang đến cho tôi một trải nghiệm chơi game cực kỳ tốt. Mặc dù tôi biết rõ tựa game này vẫn còn một vài “hạt sạn” nhỏ, nhưng với những giá trị mà nó mang lại, tôi quyết định không đào sâu chỉ trích. Cái hay của game là nó khiến tôi thực sự tò mò khám phá câu chuyện của từng nhân vật phụ, chứng tỏ sự đầu tư kỹ lưỡng vào chiều sâu cốt truyện.
Tôi vẫn đang rất mong chờ những nội dung sẽ được bổ sung trong DLC sắp tới, nơi có lẽ câu chuyện của Taunie/Urbain sẽ được viết tiếp, và hy vọng nhiều dạng Tiến hóa Mega mới sẽ ra mắt—biết đâu chúng ta sẽ được thấy cả Xerneas và Yveltal Mega Evolution thì sao?
Nếu bạn đã chơi qua tựa game này rồi, hãy tự đánh giá xem những trải nghiệm mà tôi nêu ra có đúng với cảm nhận của bạn không. Còn nếu bạn chưa chơi, thì lời khuyên chân thành của tôi là: Hãy chơi đi! Đừng tin hoàn toàn vào những review chê bai trên mạng rồi hùa theo chúng nó. Hãy nhớ rằng, cách tốt nhất để đánh giá một tựa game là thông qua cảm nhận của chính bản thân, chứ đừng bao giờ tin 100% vào ý kiến của bất kỳ ai khác, kể cả tôi! 😉
